به گفته «هر دوت» مورخ یونانی، ایرانیان دارای سه صفت ممتاز جوانمردی بودند؛ راست می‌گفتند، راست‌بر اسب می‌نشستند و راست تیر می‌انداختند. ویژگی‌هایی که یک ایرانی را از مردمان سایر ملل جهان تمیز می‌داد در کتاب حماسی ملی شاهنامه فردوسی، اشعاری وجود دارد که حاکی از نقش تیراندازی در بین ایرانیان قدیم و جنگ‌های آنان بوده است و بارها از حاکمان، دلیران و رزم‌آورانی نام می‌برد که در هنگام بزم و شکار، برای سرگرمی خود و مشاهده قدرت و مهارت شاهزادگان و دیگر نام‌آوران مسابقات تیراندازی را تشکیل داده و برندگان آن را به دریافت جوایز مفتخر می‌نمودند.
نخستین باشگاه تیراندازی در قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی توسط آلمانی‌ها راه‌اندازی شد که عضویت در آن فقط به مردان محدود می‌شد. اولین مسابقات تیراندازی قهرمانی جهان در سال ۱۸۹۷ میلادی توسط باشگاه تیراندازی لیون فرانسه به مناسبت جشن بیست و پنجمین سال تأسیس باشگاه در مسافت ۳۰۰ متر برگزار شد. مسابقات قهرمانی زنان در رشته تیراندازی نیز در سال ۱۹۵۸ میلادی برگزار شد.
ظهور فدراسیون‌های ملی و اتحادیه‌های بین‌المللی تیراندازی (UIT) union international Tir
sport به‌عنوان پیشگامان
تیراندازی باعث شد، در بسیاری از کشورها، در اواسط قرن نوزدهم فدراسیون‌های ملی بنانهاده
شوند. در سال ۱۹۰۷ میلادی اتحادیه بین‌المللی تیراندازی (UIT) توسط هشت کشور پایه‌گذاری شد، که امروز
با عنوان ISSF فدراسیون
جهانی تیراندازی شناخته می‌شود. این سازمان هم‌اکنون در مونیخ آلمان قرار دارد و یک‌صد
و چهل‌وهشت عضو دارد.
در ایران اولین فدراسیون تیراندازی در
سال ۱۹۵۸ میلادی (۱۳۳۷ شمسی) تأسیس شد. از آن زمان تاکنون سال‌های بسیاری می‌گذرد
و این فدراسیون در طول عمر چهل‌وشش‌ساله، ۱۴
رئیس فدراسیون را به خود دیده است.
همان‌طور که عنوان شد، تیراندازی یکی از رشته‌های اصیل ایرانی است که
در دین مقدس اسلام نیز تأکیدات بسیاری بر روی آن شده است. ورزشی مفرح و جذاب که متأسفانه
علی‌رغم تأکیدات و سفارش‌های بسیار همچنان در کشور ما محجور مانده و آن‌طور که بایدوشاید
به این رشته ورزشی پرداخته نشده است.
به‌راستی کدام عامل و کدام اتفاق باید باعث شود تا مسئولین ورزشی کشور بیشتر از گذشته با گسترش این رشته در بین مردم راغب شوند. آیا در ابتدای راه باید در این رشته قهرمانان بدون کوچک‌ترین توجهی مدال بگیرند تا این رشته نیز در لیست ورزش‌های نورچشمی ما قرار گیرد؟! بر اساس آماری که علی کفاشیان، معاون ورزشی سازمان تربیت‌بدنی و دبیر کل کمیته ملی المپیک نیز به آن اعتراف داشته و دارد، بیش از ۶۰ مدال در مهم‌ترین تورنمنت ورزشی جهان که هر چهار سال یک‌بار تکرار می‌شود متعلق به رشته تیراندازی است. حال با این آمار، آیا می‌توان بازهم نسبت به جایگاه ورزش تیراندازی در کشور بی‌اعتنا بود؟
تیراندازی ورزشی متعلق به عصر حجر
تیراندازی یکی از قدیمی‌ترین ورزش‌هایی است که هنوز هم انجام می‌شود. در اینجا نمی‌خواهیم شمارا به زمانی ببریم که انقلاب تیراندازی انجام‌شده، بلکه می‌خواهیم از تاریخ بشر و انسان بگوییم. شاهدان قدیمی که تیراندازی را از زمان‌های بسیار دور در انجام می‌دادند شاید بتوان تاریخ انجام آن را به عصر سنگی نسبت دادند (در حدود 20000 سال قبل از میلاد مسیح). مردمان اولیه زمانی که در مصر باستان زندگی می‌کردند از تیر و کمان‌های ابتدایی استفاده می‌کردند که قدمت استفاده از این ابزار به چیزی حدود 5 هزار سال پیش از شروع اولین نشانه‌های جنگاوری درروی کره زمین‌بر می‌گردد.
در چین قدمت تیراندازی به زمان حکومت سلسله شانگ Shang - در حدود سال‌های
1027 تا 1766 برمی‌گردد. در زمان جنگ ارابه‌ای هر تیمی از سه مرد تشکیل می‌شد، یک
راننده ارابه، یک نیزه‌دار و یک تیرانداز. در زمان حکومت ژو
Zhou از 256 تا 1027 قبل از میلاد، خاندان سلطنتی در
مسابقات تیراندازی شرکت می‌کردند که با مراسم جشن و موسیقی و ... همراه بود.
گسترش در آسیا
هنگامی‌که چینی‌ها در قرن 6 میلادی ژاپنی‌ها را با تیراندازی آشنا کردند، این مسئله تأثیر برجسته و شگرفی روی رسوم و سنن مردم آسیای شرقی گذاشت. یکی از هنرهای رزمی ژاپنی‌ها به نام Kyujutsu (کمان و نیزه) که امروزه در این کشور بانام کیو دو (Kyudo) یکی از روش‌های کمان داری است، از ورود تیراندازی در همان دوران سرچشمه گرفته است. کیدوی مدرن و پیشرفته یکی از متدهای پیشرفت و بهبود فیزیکی، ذهنی و روحی است.
در دوران Greco-Roman، کمان و
نیزه بیشتر برای شکار و کارهایی از این قبیل مورداستفاده قرار می‌گرفت تا جنگ و
ستیز و خونریزی! تیراندازان در مواقع دیگر سال در کارگاه‌های کوزه‌گری و سفالگری
دیده می‌شدند. البته این شاخه ورزشی به‌سرعت در آسیای شرقی و کشورهای مجاور آن
توسعه یافت. آشوری‌ها و پارت‌ها جزو کسانی بودند که در توسعه این ورزش رزمی گام‌های
بلندی برداشتند، از
آتیلا اسطوره تیر و کمان در سده‌های پیشین، هنوز به نیکی یاد می‌شود.
اساطیر تیراندازی
در قرن‌های پیشین محبوبیت تیراندازی به‌قدری بود که حتی تأثیر آن را در ادبیات قومی و شعر سرایی هم می‌توان دید. حتی در تصویرسازی‌هایی مانند رابین‌هود که از معروف‌ترین و مطرح‌ترین چهره‌های این عرصه به شمار می‌رفت. مراجع مختلف و متعدد در خصوص تیراندازی حاکی از وجود داستان‌ها و افسانه‌های گوناگونی در ادبیات کهن یونان است. اولیسز (Ulysses) قهرمان حماسه اودیسه منسوب به هومر (Homer) شاعر نابینای یونانی در کتاب بیستم یکی از بهترین نمونه‌های این افسانه‌ها است. اولیسز به‌واقع یکی از قهرمانان تیراندازی در اساطیر است. پنه لوپه (زوجه اودیسوس) فکر می‌کرد که همسرش بعد از 20 سال غیبت پس از جنگ بزرگ تروآ (Troy) هرگز بازنمی‌گردد. خواستگاران فراوانی او را احاطه کرده بودند، اما بالاخره اولیسز از جنگ تروآ بازگشت و در قالب یک چوپان به زندگی‌اش ادامه داد و با استفاده از تیر و کمان و مهارتش در این رشته توانست به همسرش خبر دهد که چه کسی است! ادبیات انگلیس همچنان به اسطوره‌های خود در این رشته و تأثیر آن در ادبیات کهن کشور افتخار می‌کند.
تأسیس فدراسیون جهانی
اولین رقابت‌های رسمی و سازماندهی‌شده تیراندازی در فینسبری (Finsbury) انگلستان در سال 1583 برگزار شد که حدود 3000 شرکت‌کننده داشت. در طول جنگ 30 ساله سال‌های 1618 تا 1648 که استفاده از سلاح‌های آتش‌زا باب شده بود، تیر و کمان دیگر کاربرد چندانی نداشت و کم‌کم به یک ورزش و رقابت هیجان‌انگیز و سرگرم‌کننده تبدیل شد.
بدنه اصلی سازمان تیراندازی بین‌المللی بانام فدراسیون تیراندازی (FITA) در تاریخ 4 سپتامبر 1931 در لهستان با حضور 7 کشور (فرانسه، چک، سوئد، لهستان، مجارستان، ایتالیا و ایالات‌متحده آمریکا) تأسیس شد. پس‌ازآن با انجام مسابقات زیر نظر اتحادیه رسمی پس از مدتی این رشته به بازی‌های المپیک هم راه پیدا کرد. به‌طوری‌که به‌سرعت برایش قوانین جهان وضع کردند و رقابت‌های قهرمانی آن‌هم شهرت جهانی پیدا کرد.
